Gebruikershulpmiddelen
namespace:peter_kropotkin
Verschillen
Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.
| Beide kanten vorige revisie Vorige revisie Volgende revisie | Vorige revisie Laatste revisie Beide kanten volgende revisie | ||
|
namespace:peter_kropotkin [09/06/20 06:33] defiance |
namespace:peter_kropotkin [14/07/21 11:51] defiance |
||
|---|---|---|---|
| Regel 5: | Regel 5: | ||
| //Portret Peter Kropotkin, ca. 1900// | //Portret Peter Kropotkin, ca. 1900// | ||
| </WRAP> | </WRAP> | ||
| + | |||
| **Peter Aleksejevitsj Kropotkin** (Russisch: Пётр Алексеевич Кропоткин, Pjotr Aleksejevitsj Kropotkin) (Moskou, 9 december 1842 – Dmitrov, 8 februari 1921) was een activist, wetenschapper, filosoof en belangrijk theoreticus van het anarchisme. Kropotkin was een voorstander van een vrije communistische samenleving gebaseerd op decentrale vrijwillige samenwerkingsverbanden tussen arbeiders. Hij schreef meerdere boeken, pamfletten en artikelen waarvan //[[De verovering van het brood]]//, //[[Velden, fabrieken en werkplaatsen]]// en //[[Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie]]// de bekendste zijn. | **Peter Aleksejevitsj Kropotkin** (Russisch: Пётр Алексеевич Кропоткин, Pjotr Aleksejevitsj Kropotkin) (Moskou, 9 december 1842 – Dmitrov, 8 februari 1921) was een activist, wetenschapper, filosoof en belangrijk theoreticus van het anarchisme. Kropotkin was een voorstander van een vrije communistische samenleving gebaseerd op decentrale vrijwillige samenwerkingsverbanden tussen arbeiders. Hij schreef meerdere boeken, pamfletten en artikelen waarvan //[[De verovering van het brood]]//, //[[Velden, fabrieken en werkplaatsen]]// en //[[Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie]]// de bekendste zijn. | ||
| Regel 70: | Regel 71: | ||
| Van lijd tot tijd hield Kropotkin lezingen, maar de meeste tijd besteedde hij aan schrijven: zo begon hij aan //[[Velden, fabrieken en werkplaatsen|Field, factories and workshops]]//, dat in 1899 zou verschijnen. Tot de mensen met wie hij in die tijd in contact kwam, behoorden onder meer William Morris, Hyndman, Yeats en Edward Carpenter. In 1889 concentreerde Kropotkin zich op de bestudering van de Franse Revolutie, waarover hij artikelen schreef voor //Le Révolté// en //The Ninteenth Century//. Een jaar later verscheen //Brain work and manual work//, dat beschouwd kan worden als een voorstudie voor //Fields, factories and workshops//. Ook in deze verhandeling hield Kropotkin een pleidooi voor de integratie van hoofd- en handarbeid. Tevens ging hij zich serieuzer bezighouden met biologische en antropologische vraagstukken. Opnieuw werd zijn belangstelling gewekt voor de rol van wederzijdse hulp als evolutiefactor in het menselijk en dierlijk leven, een belangstelling die ontslaan was tijdens zijn Aziatische reizen. De directe aanleiding voor zijn hernieuwde belangstelling was een artikel van T.H. Huxley, //The struggle for existence and its hearing upon man// (1888). Twee jaar later verscheen een eerste reactie van Kropotkin, //Mutual aid among animals//, dat in //The Nineteenth Century// werd afgedrukt. Enkele schrijvers stellen dat het anarchisme in Engeland vanaf 1893 aan kracht begon in te boeten en dit heeft misschien zijn invloed gehad op Kropotkin: zijn geschriften werden iets minder optimistisch van aard en zijn opvattingen over revoluties veranderden. | Van lijd tot tijd hield Kropotkin lezingen, maar de meeste tijd besteedde hij aan schrijven: zo begon hij aan //[[Velden, fabrieken en werkplaatsen|Field, factories and workshops]]//, dat in 1899 zou verschijnen. Tot de mensen met wie hij in die tijd in contact kwam, behoorden onder meer William Morris, Hyndman, Yeats en Edward Carpenter. In 1889 concentreerde Kropotkin zich op de bestudering van de Franse Revolutie, waarover hij artikelen schreef voor //Le Révolté// en //The Ninteenth Century//. Een jaar later verscheen //Brain work and manual work//, dat beschouwd kan worden als een voorstudie voor //Fields, factories and workshops//. Ook in deze verhandeling hield Kropotkin een pleidooi voor de integratie van hoofd- en handarbeid. Tevens ging hij zich serieuzer bezighouden met biologische en antropologische vraagstukken. Opnieuw werd zijn belangstelling gewekt voor de rol van wederzijdse hulp als evolutiefactor in het menselijk en dierlijk leven, een belangstelling die ontslaan was tijdens zijn Aziatische reizen. De directe aanleiding voor zijn hernieuwde belangstelling was een artikel van T.H. Huxley, //The struggle for existence and its hearing upon man// (1888). Twee jaar later verscheen een eerste reactie van Kropotkin, //Mutual aid among animals//, dat in //The Nineteenth Century// werd afgedrukt. Enkele schrijvers stellen dat het anarchisme in Engeland vanaf 1893 aan kracht begon in te boeten en dit heeft misschien zijn invloed gehad op Kropotkin: zijn geschriften werden iets minder optimistisch van aard en zijn opvattingen over revoluties veranderden. | ||
| - | In de nazomer van 1894 verhuisde Kropotkin naar Bromley. Emma Goldman, die Kropotkin daar opzocht, schrijft in //[[ Mijn leven - Deel I|Mijn leven]]//: "Mijn bezoek aan Peter Kropotkin overtuigde me ervan dat ware grootheid altijd gepaard gaat met eenvoud.” In het voorjaar van 1894 dienden de Franse autoriteiten een aanklacht in tegen het op 17 september tot //La révolte// omgedoopte //Le Révolté//, hetgeen resulteerde in de arrestatie van [[Jean Grave]]. | + | In de nazomer van 1894 verhuisde Kropotkin naar Bromley. [[Emma Goldman]], die Kropotkin daar opzocht, schrijft in //[[ Mijn leven - Deel I|Mijn leven]]//: "Mijn bezoek aan Peter Kropotkin overtuigde me ervan dat ware grootheid altijd gepaard gaat met eenvoud.” In het voorjaar van 1894 dienden de Franse autoriteiten een aanklacht in tegen het op 17 september tot //La révolte// omgedoopte //Le Révolté//, hetgeen resulteerde in de arrestatie van [[Jean Grave]]. |
| Begin 1896 nodigde Grave, die in mei 1894 //La Révolte// omdoopte in //Les Temps Nouveaux//, Kropotkin uit om enkele lezingen te houden in Frankrijk. Voor dit doel schreef hij //[[De staat - zijn historische rol|L'ètat - son rôle historique]]// (1897), een onderwerp dat hij op 7 maart zou behandelen. Bij aankomst in Frankrijk werd hem echter meegedeeld dat hij Frankrijk nog diezelfde dag moest verlaten. In een brief aan James Guillaume van 1902 schreef Kropotkin: "Hij las het telegram van Bourgeois (een Franse minister) voor, dat ongeveer als volgt luidde, 'In geval Kropotkin aan wal gaat, deel hem dan mee dat hij uitgewezen wordt en dat hij met de eerste boot moet vertrekken. Mocht hij zich verzetten, dan moet hij in hechtenis worden genomen’.” Zijn verhandeling over de staat werd een jaar later gepubliceerd. | Begin 1896 nodigde Grave, die in mei 1894 //La Révolte// omdoopte in //Les Temps Nouveaux//, Kropotkin uit om enkele lezingen te houden in Frankrijk. Voor dit doel schreef hij //[[De staat - zijn historische rol|L'ètat - son rôle historique]]// (1897), een onderwerp dat hij op 7 maart zou behandelen. Bij aankomst in Frankrijk werd hem echter meegedeeld dat hij Frankrijk nog diezelfde dag moest verlaten. In een brief aan James Guillaume van 1902 schreef Kropotkin: "Hij las het telegram van Bourgeois (een Franse minister) voor, dat ongeveer als volgt luidde, 'In geval Kropotkin aan wal gaat, deel hem dan mee dat hij uitgewezen wordt en dat hij met de eerste boot moet vertrekken. Mocht hij zich verzetten, dan moet hij in hechtenis worden genomen’.” Zijn verhandeling over de staat werd een jaar later gepubliceerd. | ||
| Regel 76: | Regel 77: | ||
| In juli 1896 vond in Londen het vierde congres van de //Tweede Internationale// plaats. Ondanks het feit dat de anti-autoritairen al op het congres van Zürich (1893) door de voorstanders van parlementaire actie te verstaan was gegeven dat ze niet welkom zouden zijn, verschenen ze massaal in Londen, waar definitief met hen werd afgerekend. Vooraanstaande anarchisten als [[Errico Malatesta]], [[Gustav Landauer]], Petri Gori, [[Louise Michel]], [[Elisée Reclus]] en een aantal revolutionaire syndicalisten hielden op 28 juli een protestvergadering, die gevolgd werd door een tegen-conferentie, waarop Kropotkin ontbrak. | In juli 1896 vond in Londen het vierde congres van de //Tweede Internationale// plaats. Ondanks het feit dat de anti-autoritairen al op het congres van Zürich (1893) door de voorstanders van parlementaire actie te verstaan was gegeven dat ze niet welkom zouden zijn, verschenen ze massaal in Londen, waar definitief met hen werd afgerekend. Vooraanstaande anarchisten als [[Errico Malatesta]], [[Gustav Landauer]], Petri Gori, [[Louise Michel]], [[Elisée Reclus]] en een aantal revolutionaire syndicalisten hielden op 28 juli een protestvergadering, die gevolgd werd door een tegen-conferentie, waarop Kropotkin ontbrak. | ||
| - | Een jaar later accepteerde Kropotkin een uitnodiging om enkele lezingen in Amerika te houden. En passant ontmoette hij [[Johann Most]], [[Benjamin Tucker]], [[Emma Goldman]] en [[Voltairine de Cleyre]]. De uitgever van //The Atlantic Monthly// deed Kropotkin het aanbod zijn memoires te publiceren in zijn blad en in september 1898 verscheen het eerste gedeelte onder de titel //The autobiography of a revolutionist//, die in 1899 in boekvorm zou verschijnen.k | + | Een jaar later accepteerde Kropotkin een uitnodiging om enkele lezingen in Amerika te houden. En passant ontmoette hij [[Johann Most]], [[Benjamin Tucker]], [[Emma Goldman]] en [[Voltairine de Cleyre]]. De uitgever van //The Atlantic Monthly// deed Kropotkin het aanbod zijn memoires te publiceren in zijn blad en in september 1898 verscheen het eerste gedeelte onder de titel //The autobiography of a revolutionist//, die in 1899 in boekvorm zou verschijnen. |
| In april 1901 bezocht Kropotkin voor de tweede maal de Verenigde Staten om enkele lezingen te houden over anarchisme en Russische literatuur. Later gebruikte hij deze aantekeningen bij het schrijven van //Ideals and realities in Russian literature// (1905). Na terugkomst werkte Kropotkin zijn theorie over wederzijdse hulp uit in //[[Wederzijdse hulp een factor in de evolutie|Mutual aid. A factor of evolution]]// (1902). Kropotkin had in deze periode zeer intensief brief-contact met [[Maria Goldsmith]], een joods-Russisch anarchiste en biologe in Parijs. Goldsmith was professor in de biologie en had een meegewerkt aan een boek over de evolutie. Dit werk zou veel onderbouwing bieden voor Kropotkins werk. Goldsmith zou later ook enkele van Kropotkins werken vertalen naar het Frans, en een discussie tussen beiden verwerken tot een boek getiteld //L'Ethique// (1927). | In april 1901 bezocht Kropotkin voor de tweede maal de Verenigde Staten om enkele lezingen te houden over anarchisme en Russische literatuur. Later gebruikte hij deze aantekeningen bij het schrijven van //Ideals and realities in Russian literature// (1905). Na terugkomst werkte Kropotkin zijn theorie over wederzijdse hulp uit in //[[Wederzijdse hulp een factor in de evolutie|Mutual aid. A factor of evolution]]// (1902). Kropotkin had in deze periode zeer intensief brief-contact met [[Maria Goldsmith]], een joods-Russisch anarchiste en biologe in Parijs. Goldsmith was professor in de biologie en had een meegewerkt aan een boek over de evolutie. Dit werk zou veel onderbouwing bieden voor Kropotkins werk. Goldsmith zou later ook enkele van Kropotkins werken vertalen naar het Frans, en een discussie tussen beiden verwerken tot een boek getiteld //L'Ethique// (1927). | ||
| Regel 94: | Regel 95: | ||
| Zodra de Eerste Wereldoorlog uitbrak, schreef Kropotkin een brief aan Grave, waarin hij hem vroeg de anarchisten te wijzen op het Duitse gevaar. In het novembernummer (van 1914) van //Freedom// brak de discussie over de oorlog in het anarchistische kamp los. Malatesta leidde de aanval op zijn oude vriend in met //[[Anarchisten hebben hun beginselen vergeten]]//, zonder dat hij de naam van Kropotkin noemde en hij stelde dat men volkeren niet met staten mocht identificeren. | Zodra de Eerste Wereldoorlog uitbrak, schreef Kropotkin een brief aan Grave, waarin hij hem vroeg de anarchisten te wijzen op het Duitse gevaar. In het novembernummer (van 1914) van //Freedom// brak de discussie over de oorlog in het anarchistische kamp los. Malatesta leidde de aanval op zijn oude vriend in met //[[Anarchisten hebben hun beginselen vergeten]]//, zonder dat hij de naam van Kropotkin noemde en hij stelde dat men volkeren niet met staten mocht identificeren. | ||
| - | Kropotkin werd gesteund door een minderheid van anarchisten, onder wie Tsjerkesoff, Grave, Malato, Paul Reclus. Op 12 februari 1915 verscheen het //[[Internationale Anarchistische Manifest over de Oorlog]]//, dat ondertekend werd door mensen als Malatesta, Goldman, Berkman, Bertoni en Schapiro, waarin een antimilitaristisch standpunt ingenomen werd en elke oorlog werd veroordeeld. Dit manifest werd beantwoord door het //[[Manifest van de Zestien]]//, dat in feite maar door vijftien mensen ondertekend werd, waarin onomwonden de kant van Frankrijk en Engeland (De Entente) werd gekozen. Hoewel gewoonlijk gesteld wordt dat het slechts een minderheid betrof, telde de tweede oplage volgens één van de ondertekenaars, [[Christiaan Cornelissen]], al meer dan 120 handtekeningen. De Nederlander schreef in zijn helaas nog steeds ongepubliceerde memoires, //Strijd, lief en leed in de oude socialistische beweging en de vakorganisatie - Persoonlijke herinneringen//: "Wij konden ons niet van een wereldgeesel als de oorlog van 1914-1918 is geweest, afmaken met een paar woorden over het 'kapitalisme’.” | + | Kropotkin werd gesteund door een minderheid van anarchisten, onder wie Tsjerkesoff, Grave, Malato, Paul Reclus. Op 12 februari 1915 verscheen het //[[Internationaal Anarchistisch Manifest over de Oorlog]]//, dat ondertekend werd door mensen als Malatesta, Goldman, Berkman, Bertoni en Schapiro, waarin een antimilitaristisch standpunt ingenomen werd en elke oorlog werd veroordeeld. Dit manifest werd beantwoord door het //[[Manifest van de Zestien]]//, dat in feite maar door vijftien mensen ondertekend werd, waarin onomwonden de kant van Frankrijk en Engeland (De Entente) werd gekozen. Hoewel gewoonlijk gesteld wordt dat het slechts een minderheid betrof, telde de tweede oplage volgens één van de ondertekenaars, [[Christiaan Cornelissen]], al meer dan 120 handtekeningen. De Nederlander schreef in zijn helaas nog steeds ongepubliceerde memoires, //Strijd, lief en leed in de oude socialistische beweging en de vakorganisatie - Persoonlijke herinneringen//: "Wij konden ons niet van een wereldgeesel als de oorlog van 1914-1918 is geweest, afmaken met een paar woorden over het 'kapitalisme’.” |
| Dit betekende een breuk in de anarchistische beweging en de verwijten aan Kropotkin en co. waren niet van de lucht. [[Errico Malatesta|Malatesta]] schreef later in //[[Peter Kropotkin mijn oude vriend Herinneringen en kritiek]]// (1931): "Hij scheen te vergeten dat hij een internationalist, een socialist en een anarchist was; hij vergat wat hijzelf slechts korte tijd ervoor geschreven had over de oorlog die de kapitalisten aan het voorbereiden waren,...” Door zijn houding raakte Kropotkin in een persoonlijk isolement, dat tot het einde van zijn leven zou duren. | Dit betekende een breuk in de anarchistische beweging en de verwijten aan Kropotkin en co. waren niet van de lucht. [[Errico Malatesta|Malatesta]] schreef later in //[[Peter Kropotkin mijn oude vriend Herinneringen en kritiek]]// (1931): "Hij scheen te vergeten dat hij een internationalist, een socialist en een anarchist was; hij vergat wat hijzelf slechts korte tijd ervoor geschreven had over de oorlog die de kapitalisten aan het voorbereiden waren,...” Door zijn houding raakte Kropotkin in een persoonlijk isolement, dat tot het einde van zijn leven zou duren. | ||
| Regel 137: | Regel 138: | ||
| * [[Het anarchistisch communisme - Grondslagen en beginselen]], 1891 | * [[Het anarchistisch communisme - Grondslagen en beginselen]], 1891 | ||
| * [[Anarchie, filosofie en ideaal]], 1896 | * [[Anarchie, filosofie en ideaal]], 1896 | ||
| - | * [[De staat - zijn historische rol]], 1897 | ||
| * [[Communisme, communes en individuele vrijheid]], 1901 | * [[Communisme, communes en individuele vrijheid]], 1901 | ||
| * [[De revolutie in Rusland]], 1906 | * [[De revolutie in Rusland]], 1906 | ||
| Regel 146: | Regel 146: | ||
| * [[Brief aan Brandes]] (samenvatting), 1919 | * [[Brief aan Brandes]] (samenvatting), 1919 | ||
| * [[Brief aan Lenin]], 1920 | * [[Brief aan Lenin]], 1920 | ||
| + | * [[Sociale revolutie en economische opbouw]], 1920 | ||
| - | * [[De verovering van het brood]], 1906 (boek) | + | * [[De staat - zijn historische rol|De staat: zijn historische rol]], 1896 (boek) |
| - | * [[Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie]], [[namespace:Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie - fragment I|(fragment I)]], [[namespace:Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie - fragment II|(fragment II)]], 1902, (boek) | + | |
| - | * [[Velden, fabrieken en werkplaatsen]], [[namespace:Velden, fabrieken en werkplaatsen - fragment|(fragment)]], 1912 (boek) | + | |
| * [[De anarchistische moraal]], 1898 (boek) | * [[De anarchistische moraal]], 1898 (boek) | ||
| * [[Memoires van een revolutionair]], 1899 (boek) | * [[Memoires van een revolutionair]], 1899 (boek) | ||
| + | * [[De moderne staat]], 1900-1912 (boek) | ||
| + | * [[Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie]], [[namespace:Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie - fragment I|(fragment I)]], [[namespace:Wederzijdse hulp, een factor in de evolutie - fragment II|(fragment II)]], 1902, (boek) | ||
| + | * [[De verovering van het brood]], 1906 (boek) | ||
| + | * [[Velden, fabrieken en werkplaatsen]], [[namespace:Velden, fabrieken en werkplaatsen - fragment|(fragment)]], 1912 (boek) | ||
| ===== Teksten over Kropotkin ===== | ===== Teksten over Kropotkin ===== | ||
namespace/peter_kropotkin.txt · Laatst gewijzigd: 20/12/21 07:09 door defiance
Paginahulpmiddelen
Tenzij anders vermeld valt de inhoud van deze wiki onder de volgende licentie: CC Attribution-Noncommercial-Share Alike 4.0 International
